زندگی نامه علامه شهرستانی
سید تاج الدین ابو الفتح محمد بن ابوالقاسم عبدالکریم بن ابوبکر احمد شهرستانی ملقب به القاب افضل حجه الحق و تاج الدین –یکی از دانشمندان بزرگ اسلامی است .که به واسطه تالیفات بسیار از جمله کتاب بی نظیر (الملل و النحل ) در خاور و باختران و جهان نزد علمای و دانشمندان شهرتی به سزادارد تولد او در یکی از سالهای 479-467- 459 ه . ق در یکی از شهرستانهای استان خراسان اتفاق افتاده است .
روزگار جوانی و کودکی شهرستانهای درگز – و گرگانج – جرجانیه – به روش متداول عصر تحصیل سواد وکسب علوم مقدماتی شد و از استادانی که در آنجا مانند هر شهر دیگر از بلاد اسلامی وجود داشته اند اشاراتی کرده است .
از آنجایی که نیشابور در نیمه دوم قرن پنجم هجری بزرگترین مرکز علمی ممالک شرقی محسوب می شد . شهرستانی هم یکی از صدها دانشجویی بوده است ،که با آرزوی تحصیل علم و کسب کمال به نیشابور آمده و به نظامیه نیشابور و کتابخانه معروف آن راه یافته و استفاده شایانی برده است .شهرستانی با شجاعت اخلاقی و پختگی فکر ووقوف کامل برادب ولغت فارسی و عربی تبحر در علوم معقول و منقول در جمع طالبان علم و ادب نظامیه نیشابور مقام ارجمند و خاصی را احراز کرد.
علوم عقلی و فلسفی و طرفداری وی از فلاسفه و عقایدشان سبب شدکه علمای متحجر اورا مشغول به ظلمات فلسفی بدانند پس از آن که شهرستانی در نیشابور علوم کلام و اصول و تفسیر و حدیث و فلسفه و ادب را بیاموخت و درغالب رشته های مذکور به درجه اجتهاد رسید از آنجا به سوی خوارزم رهسپار گشت و در آن شهر رحل اقامت افکند .در سال پانصد و ده هجری شهرستانی برای گذرندان حج از خوارزم آهنگ حجاز کرد و پس ازطواف خانه خدا وادای مراسم حج به بغداد رفت و پس از 3 سال اقامت در آنجا به خراسان بازگشت . تاریخ مراجعت شهرستانی از ترمذو مرو به شهرستانه روشن نیست . گویا پس از حوادث جنگ قطران در سال 536 رخ دادکه سپاهیان سنجر در این جنگ ازترکان قراختانی شکست خورد .وشهرستانی به شهرستانه بازگشت . ادامه حیات داد. شهرستانی در شعبان 548 وقول ضعیف 549 هجری قمری است . مراز شهرستانی در روستای حضرت سلطان درگز واقع شده است .